Γυναίκες – Γυάλινη Οροφή
ΓυναΜισογυνισμός και Σεξισμόςίκες, επαγγελματική ανέλιξη και Γυάλινη Οροφή. Παρατηρώντας γυναίκες σε ηγετικές εταιρικές θέσεις το 1986 δύο ανταποκριτές της Wall Street Journal (Hymowitz &Schellhardt, 1986) επινόησαν τον όρο Γυάλινη Οροφή (glass ceiling). Το έκαναν προκειμένου να επισημάνουν ένα πολύ ειδικό και “αόρατο” εμπόδιο που παρεμβάλλεται στην επαγγελματική ανέλιξη που είχαν οι γυναίκες σε θέσεις ηγετικές και επαγγελματικής ευθύνης σε εταιρείες. Ο όρος έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης μεταξύ ερευνητών που προσπάθησαν να τον περιγράψουν και να τον κατανοήσουν καλύτερα.
Γυάλινη οροφή
Η μεταφορική χρήση του όρου γυάλινη οροφή παρουσιάζει κάποιους περιορισμούς. Σταδιακά η εικόνα της γυάλινης οροφής αντικαταστάθηκε από την εικόνα του λαβυρίνθου όσο αφορά στην ηγεσία (Eagly & Carli, 2007). Ο λαβύρινθος δίνει την εικόνα πολλών και συνεχών γρίφων και δυσκολιών. Απαιτούνται να ξεπεραστούν και να λυθούν – και δεν αποτελεί απλώς ένα γυάλινο και εν πολλοίς απλώς φαινομενικό εμπόδιο.
Κουλτούρα
Οι γυναίκες μέσα στο λαβύρινθο καλούνται να διαχειριστούν δυσκολίες που σχετίζονται με τις σύγχρονες εταιρικές δομές και τη γενικότερα επικρατούσα εταιρική κουλτούρα αλλά και την επιφόρτιση με την άμισθη οικιακή εργασία. Που σημαίνει ότι η γυναίκα που επιστρέφει από τη δουλειά της, την πρώτη έμμισθη βάρδια εργασίας, συνεχίζει στη δεύτερη άμισθη εργασιακή βάρδια, αυτήν των οικιακών.
Στερεότυπα
Οι έμφυλοι ρόλοι, τα έμφυλα στερεότυπα, έχουν τη βάση τους σε διαχρονικά κοινωνικά μοντέλα. Ο άνδρας αναλαμβάνει και η γυναίκα φροντίζει. Ο άνδρας αναλαμβάνει την έμμισθη εκτός σπιτιού εργασία και η γυναίκα φροντίζει χωρίς να πληρώνεται τα οικιακά. Έτσι διαχρονικά το στερεότυπο του αρσενικού-του άνδρα δίνει έμφαση στην αυτοπεποίθηση, στην αυτάρκεια, την αυτονομία, στην κυριαρχία και την επικράτηση.
Καθήκοντα
Από την άλλη τα οικιακά καθήκοντα, πιο κοντά στο θηλυκό στερεότυπο, καλλιεργούν υποστηρικτικά χαρακτηριστικά που αναδεικνύουν και την ικανότητα να φροντίζουν τους υπόλοιπους της κοινότητας ή της οικογένειας (Jussim & Rubinstein, 2012). Τα στερεότυπα αυτά περισσότερα περιγράφουν απόψεις και στοιχεία των ανδρών και των γυναικών στο πέρασμα των αιώνων και προσπαθούν να μας δώσουν μια αντίληψη για το πώς κινούνται τα φύλα διαχρονικά (Burgess & Borgida, 1999; Glick & Fiske, 1999).
Ψυχολογία
Αν το φέρουμε στο εργασιακό πεδίο η Κοινωνική Ψυχολογία δίνει δύο άξονες κατανόησης της επίδρασης αυτών των στερεοτύπων. Επιδρούν στο πώς κατανοούμε και ορίζουμε τους Ηγέτες ή επιδρούν στο πώς κατανοούμε και ορίζουμε το ίδιο το Γυναικείο φύλο.
Προκαταλήψεις
Υπάρχουν ασύνειδες και ακούσιες έμφυλες προκαταλήψεις που ευδοκιμούν σε κοινωνικές, εργασιακές, θεσμικές δομές και βασίζονται σε διφορούμενες, ασαφείς και συγκεχυμένες πληροφορίες με σαθρή πολλές φορές επιστημονική βάση (Caleo & Heilman, 2014; Powell & Graves, 2003).
Δέσμευση
Η ρυθμιστική φύση του έμφυλου στερεότυπου, προς συνέχεια του παραπάνω, τοποθετεί τις γυναίκες σε μια διπλή δέσμευση. Ειδικά όταν το θέμα είναι η ηγεσία και οι ρόλοι εργασιακής ευθύνης. Από τη μια οι γυναίκες με ιδιαίτερα θηλυκά και θελκτικά χαρακτηριστικά κατηγορούνται ως ανεπαρκείς ηγέτες και προϊστάμενοι. Από την άλλη οι γυναίκες με πιο αρρενωπά ή όχι τόσο ελκυστικά για τους ίδιους τους άνδρες στοιχεία στη συμπεριφορά ή στην εμφάνιση κατηγορούνται ως ανεπαρκείς ως γυναίκες ή όχι αρκετά θηλυκές.
Γυναίκα
Οι προσδοκίες από μια γυναίκα ή της ίδιας από τον εαυτό της φαίνεται να είναι αντικρουόμενες. Μπορεί να υπάρξουν δυσκολίες από “τί να φορέσω; ” σε μια επαγγελματική συνάντηση προκειμένου να αρμόζει ταυτόχρονα στο γυναικείο πρότυπο και στο πρότυπο του ηγέτη-προϊσταμένου-συντονιστή μέχρι “αν δικαιούμαι να εκφράσω θυμό”, “να μιλάω περισσότερο από άλλους”, “να διαπραγματεύομαι το μισθό μου” (Bowles, Babcock, & Lai, 2007; Brescoll, 2011; Brescoll & Uhlmann, 2008).
Ηγέτες
Οι κοινωνικές συνθήκες και τα έμφυλα πρότυπα, επιβεβαιώνουν ότι αποτελεί ζωτικής σημασίας ο τρόπος που οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στους ηγέτες. Αλλά και ο τρόπος που οι ηγέτες προσεγγίζουν το ρόλο τους.