Σεξουαλικό Έγκλημα
Τί είναι το σεξουαλικό έγκλημα; Τί συνιστά σεξουαλικό αδίκημα; Ποιές ενέργειες ορίζονται κοινωνικά ως σεξουαλικά αδικήματα; Είναι δυνατόν οι ορισμοί που δίδονται από την πλευρά των κοινωνικών επιστημών να διαφέρουν από τους αντίστοιχους νομικούς ή ιατρικούς ορισμούς; Τα σεξουαλικά εγκλήματα είναι ιδιαίτερα περίπλοκα φαινόμενα. Δυσκολεύουν τη Νομική, την Κοινωνιολογία και την Ψυχιατρική, να καθορίσουν τα όριά τους, να τα περιγράψουν και να τα αποσαφηνίσουν. Πόσο δε μάλλον όταν προσπαθούν από κοινού να αναδείξουν το θέμα. Σε αντίθεση με πολλά άλλα κοινωνικά φαινόμενα, τα σεξουαλικά αδικήματα δεν αποτελούν στατική, σταθερή και από κοινού συμφωνημένη ομάδα συμπεριφορών. Παρόλο που απασχολούν την ανθρωπότητα αιώνες.
Ιδέες
Οι ιδέες που έχουμε για τα σεξουαλικά αδικήματα μπορεί να προέρχονται από τις προσωπικές μας εμπειρίες. Ακόμη κι από μέλη της οικογένειας, από φίλους και γνωστούς. Μπορεί επίσης να προέρχονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ειδήσεις, ντοκιμαντέρ, ταινίες, μυθιστορήματα και ιστότοπους. Μπορούν επίσης να προέρχονται από δημόσιες έρευνες, μελέτες και δημόσιες ομιλίες και εκδηλώσεις. Αυτές οι πηγές μπορεί να αναφέρονται σε σειρά διαφορετικών οπτικών στα οποία συμβαίνει κάποιο σεξουαλικό αδίκημα. Το εύρος των εμπειριών συνήθως είναι μεγάλο. Από την ανάμνηση της θέας του γυμνού εξαδέλφου, μέχρι τη νεαρή γυναίκα που πειθαναγκάστηκε να ακολουθήσει στην απόμερη γκαρσονιέρα το βιαστή και δολοφόνο της. Ενώ αυτά τα παραδείγματα είναι τόσο διαφορετικά, τείνουν να αναγνωρίζονται ως σεξουαλικά εγκλήματα.
Αντιπαραθέσεις
Για αρκετές δεκαετίες, η περιγραφή, η εξήγηση και η κοινωνικολογική απάντηση στη σεξουαλική προσβολή προκάλεσαν πολλές συζητήσεις και αντιπαραθέσεις εντός της επιστημονικής κοινότητας. Στην ουσία των συζητήσεων και των αντιπαραθέσεων αυτών βρίσκεται η αδυναμία επίτευξης συναίνεσης σχετικά με την έννοια του σεξουαλικού εγκλήματος. Η έλλειψη συναίνεσης δεν περιορίζεται, στο θεωρητικό επίπεδο των ακαδημαϊκων αιθουσών σχετικά με τον ορισμό και τον καθορισμό κριτηρίων. Επεκτείνονται και στον ορισμό των πράξεων και των ενεργειών που συνιστούν το σεξουαλικό έγκλημα.
Συνώνυμο
Για τους περισσότερους ίσως είναι συνώνυμο του άνδρα που βιάζει μια γυναίκα. Για άλλους, το σεξουαλικό αδίκημα αντικατοπτρίζει ένα ευρύτερο φάσμα πράξεων σεξουαλικής βίας και κακοποίησης. Και φυσικά εάν τοποθετήσουμε το ζήτημα στο ευρύτερο κοινωνικό πεδίο, συγκεκριμένα σεξουαλικά αδικήματα αντιπροσωπεύουν μεγαλύτερα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα και μπορούν να επισημάνουν ορισμένες ενέργειες ως γενοκτονία, σεξουαλική τρομοκρατία ή αιτίες πολέμου. Με την πάροδο των ετών έχουν προταθεί διαφορετικοί όροι, ορισμοί και συνθέσεις για αυτήν την σχετικά περίπλοκη και πολυδιάστατη έννοια. Δεν υπάρχει καθολικός ορισμός του σεξουαλικού εγκλήματος.
Ορισμοί
Κάποιοι ορισμοί είναι ευρείς και περιεκτικοί, ενώ άλλοι είναι πολύ πιο περιορισμένοι και συγκεκριμένοι. Οι έννοιες της βίας και της συναίνεσης βρίσκονται συνήθως στο επίκεντρο των συζητήσεων σχετικά με τον ορισμό της σεξουαλικής κακοποίησης-παρενόχλησης. Το σεξουαλικό αδίκημα-έγκλημα, ωστόσο, δεν περιορίζεται σε αυτό. Η πολυπλοκότητα της ορολογίας, καθιστά δύσκολη την επικοινωνία και τη συνεννόηση μεταξύ ερευνητών από διαφορετικούς ακαδημαϊκούς κλάδους, καθώς και επαγγελματιών με διάφορετικό θεωρητικό και κλινικό υπόβαθρο.
Όροι
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι διαφορετικοί ακαδημαϊκοί κλάδοι και κοινωνικά θεσμικά όργανα χρησιμοποιούν διάφορους όρους για την επισήμανση, τον ορισμό και την περιγραφή του σεξουαλικού εγκλήματος. Είναι σημαντικό να διακρίνονται οι όροι που απορρέουν από τριά κύρια πεδία. Το ποινικό δίκαιο και τη νομική επιστήμη, την ιατρική και την ψυχιατρική και τις κοινωνικές επιστήμες. Όσον αφορά στις σεξουαλικές συμπεριφορές και τα σεξουαλικά αδικήματα η οπτική είναι δραματικά διαφορετική. Όπως επίσης και οι μέθοδοι έρευνας και αναπόφευκτα και τα αποτελέσματα μπορεί να είναι επίσης πολύ διαφορετικά.
Νόμοι
Από την πλευρά του ποινικού δικαίου, οι κώδικες και οι νόμοι αποτελούν τα σημεία αναφοράς για τον ορισμό, τη διαπραγμάτευση και την επισήμανση συμπεριφορών ως σεξουαλικά εγκλήματα ή όχι. Η κατάσταση και η συμπεριφορά του ατόμου θα ερμηνευθούν σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα για να προσδιοριστεί εάν έχει διαπραχθεί έγκλημα. Αυτοί οι κώδικες και οι νόμοι μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τη γεωγραφία (π.χ., από τη μια χώρα στην άλλη), με τη χρονική περίοδο (π.χ., ποιά κριτήρια καθορίζουν τί συνιστά σεξουαλικό αδίκημα ή ποιός μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος για το σεξουαλικό αδίκημα) και τις πληθυσμιακές ομάδες (π.χ. διαφορές στους νόμους ανηλίκων-ενηλίκων, διαφορές στην ικανότητα συναίνεσης ανάλογα με την ηλικία). Το σεξουαλικό έγκλημα, επομένως, δεν αντικατοπτρίζει μια θεωρητική οντότητα, αλλά μάλλον ορίζεται από τους κανόνες που ορίζονται σε έναν κώδικα νόμου συγκεκριμένης δικαιοδοσίας, σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, για μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων.
Ιατρική
Από την άποψη της ιατρικής επιστήμης και της ψυχιατρικής, η κατανόηση της εξέλιξης ενός σεξουαλικού αδικήματος και η πιθανότητα ο θύτης να επαναλάβει τέτοια συμπεριφορά καθορίζεται πρωτίστως από ενδείξεις θεμάτων ψυχικής υγείας. Ως εκ τούτου, από αυτή την οπτική γωνία, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας θα ανατρέξουν σε εγχειρίδια και διαγνωστικά εργαλεία σχετικά με την ψυχική υγεία. Έτσι θα καθορίσουν εάν οι συγκεκριμένες σκέψεις, κίνητρα και ενέργειες ενός ατόμου είναι εκδηλώσεις προβλημάτων ψυχικής υγείας. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, κυριώτατα οι ψυχίατροι, θα εξετάσουν τις ενέργειες κάποιου, τα κίνητρά τους, το πλαίσιο στο οποίο πραγματοποιήθηκαν τέτοιες ενέργειες, το ιστορικό παρόμοιων ενεργειών και ούτω καθεξής. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ενδιαφέρονται ως εκ τούτου, για το εάν ένα άτομο είναι σεξουαλικά “αποκλίνον”.
Σεξουαλική απόκλιση
Από την άποψη της ιατρικής επιστήμης, η σεξουαλική απόκλιση δεν αντικατοπτρίζει μια θεωρητική οντότητα. Αλλά μια γενική συμφωνία και συναίνεση μεταξύ των εμπειρογνωμόνων της ιατρικής επιστήμης ότι ορισμένες ενέργειες είναι άτυπες των αναμενόμενων κοινωνικών κανόνων, αξιών και πεποιθήσεων. Οπότε η σποραδικότητα και η μειωμένη συχνότητα της συγκεκριμένης σεξουαλικής συμπεριφοράς πιστοποιεί το χαρακτηρισμό «αποκλίνουσα». Ειδικά εάν αυτές οι ενέργειες έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη γενικότερη βιοψυχοκοινωνική λειτουργικότητα του ατόμου. Παρόμοια με τους νόμους, αυτό που θεωρείται σεξουαλικά αποκλίνον δεν είναι σταθερό και συνεχές στην πάροδο του χρόνου. Οι συμπεριφορές που θεωρούνται σεξουαλικά αποκλίνουσες, το πώς καθορίζονται και τα σχετικά κριτήρια υπόκεινται σε συνεχείς αλλαγές.
Ομοφυλοφιλία
Άλλωστε αξίζει να σημειώσουμε ότι μέχρι σχετικά πρόσφατα, το 1973, η ομοφυλοφιλία κατατασσόταν στις ψυχικές νόσους. Δηλαδή μια σεξουαλική απόκλιση που απαιτούσε ψυχοθεραπευτική παρέμβαση. Η σχέση της ψυχιατρικής με το φύλο και τη σεξουαλικότητα είναι αναμφισβήτητα ιδιαιτέρως πολύπλοκη. Ίσως και περισσότερο από κάθε άλλη ιστορικά.
Κοινωνιολογία
Από την πλευρά της κοινωνιολογίας και των κοινωνικών επιστημών η μελέτη δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες συμπεριφορές που ορίζονται από το νόμο ως σεξουαλικά αδικήματα ή ορίζονται από ιατρική-ψυχιατρική άποψη ως σεξουαλικά αποκλίνουσες. Δεν περιορίζεται το πεδίο της έρευνάς σε ενέργειες που ορίζονται ως ποινικές από κάποιο νόμο ή σε άτομα που έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα. Διάφοροι όροι, έννοιες και πηγές πληροφοριών μπορούν να βρεθούν στην επιστημονική βιβλιογραφία, η οποία υπογραμμίζει την ποικιλομορφία θεωρητικών και μεθοδολογικών εκτιμήσεων και προοπτικών. Γενικότερα από κοινωνιολογικής άποψης υπάρχουν τρία πεδία θεώρησης του θέματος σύμφωνα με τους Lussier and Mathesius (2019). Αυτές οι διαστάσεις περιλαμβάνουν τη σεξουαλική βία, τη σεξουαλικώς ανάρμοστη συνμπεριφορά και τη σεξουαλική εκμετάλλευση
