Το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να εξηγηθεί, εάν δε ληφθεί υπόψη η υποκειμενική του διάσταση. Αυτή υπονοεί ότι το σώμα είναι συστατικό κι αναπόσπαστο μέρος της συνειδητότητας του υποκειμένου. Η ψυχή δεν μπορεί να διαχωριστεί ακόμη κι αν προβούμε σε διεξοδική θεώρηση του σώματος. Το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να θεωρηθεί ως οργανική οντότητα αποκλειστικά, παραβλέποντας την υποκειμενική παραγωγή που συνεπάγεται, αφορά κι επηρεάζει το σώμα· είναι απαραίτητο συστατικό του υποκειμένου και εγγενές στο σώμα.
Υπόθεση
Οποιαδήποτε επιστημονική υπόθεση, είτε αποδειχθεί είτε όχι μέσω μιας αποδεκτής επιστημονικής μεθόδου, δεν είναι σε θέση να εξηγήσει από μόνη της το όλον. Η υπόθεση των Μονοαμινών και της ρύθμισης του συναισθήματος, στο πεδίο της ψυχιατρικής επιστημονικής έρευνας δε μπορεί να εξηγήσει ποιοτικά -από μόνη της- την υποκειμενικότητα του συναισθήματος από την πλευρά του παρατηρούμενου υποκειμένου. Ούτε είναι σε θέση να υπερβεί την υποκειμενικότητα του παρατηρητή. Καταφέρνουμε να φυλακίσουμε την αλήθεια του όλου, στο επιμέρους.
Ασθένειες
Υπάρχουν στοιχεία για ασθένειες της ψυχής που οδηγούν σε ασθένειες του σώματος. Αντίστροφα, ασθένειες του σώματος που οδηγούν σε ψυχικές ασθένειες. Και ασθένειες της ψυχής που δεν μπορούν να κατανεμηθούν στο σώμα (ή στον εγκέφαλο). Το σώμα δεν μπορεί να γίνει κατανοητό χωρίς την ψυχή. Το σωματικό και το μη-σωματικό συνυπάρχουν και το ένα δεν μπορεί να εξηγηθεί χωρίς το άλλο. Μπορούμε να αποδώσουμε τη νόσο σε ένα μηχανισμό της φυσιολογίας και της παθολογίας και να την κατανοήσουμε. Αυτό όμως δεν μας επιτρέπει να καταλάβουμε πώς την βιώνει το υποκείμενο. Η εμπειρία, η ανθρώπινη υποκειμενικότητα, δε μπορεί να απομονωθεί από την ασθένεια, όσο κι αν μας «διευκολύνει». Όυτε σταματάει να υπάρχει εάν διχοτομήσουμε τις νόσους σε σωματικές ή ψυχικές. Όσο κι να προσπαθούμε να εδραιώσουμε την υπόθεση ότι ο εγκέφαλος μέσω νευρωνικών διαδικασιών κια συνδέσεων δημιουργεί το νου, η υποκειμενικότητα συνιδρύει τις δομές, τις λειτουργίες, τις νευρολογικές διεργασίες και δίκτυα, τα κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια στα οποία τοποθετείται ο νους.
Ψυχή
Ως εκ τούτου, ως αποτέλεσμα ενός λανθασμένου (και κατανοητού) προσανατολισμού κρίσης, οι γιατροί μετατόπισαν το ενδιαφέρον τους στο σώμα κι άφησαν τους φιλοσόφους, τους οποίους περιφρονούσαν, να ασχοληθούν με την ψυχή» (Freud, 1890). Ο Freud τροποποίησε τη θεώρηση της έννοιας του σώματος, όπως αυτή επικρατούσε τον 19ο αιώνα. Το έκανε μέσω της βασικής κλινικής πρακτικής του, η οποία μετατόπισε το επίκεντρο της προσοχής από το σύμπτωμα στην ακρόαση. Αυτό που περιγράφει· που λέει ο ασθενής. Η θέση αυτή οδήγησε σε νέο τρόπο κατανόησης του σώματος, το οποίο πήρε τη μορφή του «εν λόγο» σώματος· που εγγράφεται κι εκφράζεται από το λόγο και τη γλώσσα. Μελετώντας λοιπόν το Σώμα μπορούμε να «προσπεράσουμε» το σύμπτωμα και να «σταθούμε» σε αυτό που λέει το Σώμα. Να σταθούμε στο σώμα που μιλάει και να το ανακαλύψουμε μέσω της υποκειμενικότητας της περιγραφής του. Βέβαια η ίδια η επιστήμη είναι δημιούργημα ή παραγωγή της ανθρώπινης υποκειμενικότητας.
Διαχωρισμός
Επομένως, ο διαχωρισμός μεταξύ εσωτερικού κι εξωτερικού κόσμου παύει να υφίσταται. Όχι επειδή δεν υφίσταται «έσω» κι «έξω» αλλά επειδή συμπλέκονται άρρηκτα. Όπως η ψυχή με το σώμα. Με τρόπο που δεν είναι δυνατόν να τα διαχωρίσουμε χωρίς να χάσουμε την ουσία της ύπαρξης και της υποκειμενικότητάς μας. Είναι μια ταυτόχρονη συνθήκη διάκρισης/διαφοροποίησης και ταύτισης/ενσωμάτωσης. Το ανθρώπινο σώμα, της συνειδητότητας του Εαυτού ή του Άλλου, είναι αδύνατον να υπάρχει εκτός της υποκειμενικότητας. Δε θα ήταν τότε σώμα -Εαυτού ή Άλλου- αλλά ένα αντικείμενο «κάπου εκεί», ένα μη ουσιώδες κομμάτι της ιδιαιτερότητας ή της ταυτότητάς μας.
Ταξινομήσεις
Η επιστημονική προσέγγιση ιδιαίτερα των γνωσιακών νευροεπιστημών επιχειρεί ταξινομήσεις με επιχειρηματολογία βασισμένη στη στατιστική. Σκοπός είναι να δημιουργηθεί δίαυλος μεταξύ των παρατηρήσιμων συμπεριφορών και των προς διερεύνηση υποτιθέμενων σχετικών νοητικών διαδικασιών. Έτσι παρακάμπτεται το βασικό, κεντρικό πεδίο μελέτης· η υποκειμενικότητα ως αδιαπραγμάτευτο κι αδιαίρετο του ανθρωπίνου σώματος. Η υποκειμενικότητα φαντάζει -με τις μέχρι τώρα τεχνολογικές δυνατότητές μας- αδύνατον να αναχθεί σε ύλη ή σε δεδομένα.
Σώμα
Το σώμα δεν είναι μόνο ύλη. Περιλαμβάνει κι αυτό που διακρίνει τον Κόσμο από τη συνείδηση, την υποκειμενικότητα που νοηματοδοτεί την ύπαρξη. Στην ουσία αποτρέπει το σώμα να υποβιβαστεί σε απλό αντικείμενο, σε ένα χρηστικό «κάτι», εκεί «έξω» . Μέσω της υποκειμενικότητας -ως αδιαίρετο στοιχείο του σώματος- παρεμβαίνουμε, συνδεόμαστε, νοηματοδοτούμε και φέρνουμε σε επαφή τον Εαυτό, το ανθρώπινο με το υποκειμενικό του Άλλου.
Cite this page as: Καραμανάβης Γ. Δημήτριος “Σώμα” in psychiatrylarisa, 28.08.2022, https://psychiatrylarisa.gr/σώμα/
