Schwellenangst. Ο Χριστόφορος Κολόμβος δεν ήταν ακριβώς σίγουρος για το πού ταξίδευε και όταν τελικά έφτασε στη στεριά, εξακολουθούσε να είναι αβέβαιος για τη θέση του. Παρομοίως, όταν επιχειρούμε υπέρβαση των οικείων εσωτερικών αναπαραστάσεων, αντιμετωπίζουμε την ψυχρότητα ασυνείδητων και αδιόρατων πτυχών του εαυτού, που παραμένουν ενεργές στο περιθώριο της επίγνωσης. Σε αυτό το κατώφλι -το όνομα του οποίου θα μπορούσε να είναι: Schwellenangst – ανακαλύπτουμε την ποίηση του τρόμου μας. Όχι όμως των λέξεων αλλά ενός κύματος που κατακλύζει και εκθέτει ταυτόχρονα.
“Άσυλο”
Στο «άσυλο» του αναλυτικού βιώματος, δονούμαστε με τον παλμό αυτού του πρώτου βήματος. Στεκόμαστε στην είσοδο και η πόρτα τρέμει , σα να θυμάται άλλους «ταξιδιώτες». Το Schwellenangst δεν είναι απλή αναβολή. Είναι συνάντηση στη ρωγμή του τρόμου και της υπόσχεσης. Είναι η απόσταση μεταξύ καταπιεσμένου και αποκαλυφθέντος. Τα αχαρτογράφητα νερά του Κολόμβου που κρύβουν τη λαχτάρα του ουδέποτε ειπωθέντος.
Ανοίκειο
Η έννοια του Freud για το ανοίκειο (das Unheimliche) καταδεικνύει σαφώς ότι τα όνειρα, οι ονειροπολήσεις και οι αναμνήσεις αναδύονται από τα βάθη. Κάθε ερμηνεία γίνεται αστραπή σε μυστηριώδη και δυσερεύνητα τοπία. Αλλά αυτό το ίδιο το φως φέρνει το φόβο του ερημικού ακατοίκητου. Την αίσθηση της εξάτμισης μπρος στην αποκάλυψη. Η εμπιστοσύνη στη φλόγα της ερμηνείας, μοιάζει να καταρρέει μπρος στην απώλεια του οικείου.
Άτομο
Αυτό το ίδιο Schwellenangst εκτείνεται πολύ πέρα από το άτομο, διαπερνώντας θεσμούς και κανόνες. Η «πολιτισμένη» ανθρώπινη δραστηριότητα εκτυλίσσεται ως ένα πεπερασμένο παιχνίδι. Όπως περιέγραψε ο James Carse, οι σταθεροί κανόνες του κόσμου -με νικητές και ηττημένους- περιορίζουν τη δημιουργική ένταση. Κάθε κατάκτηση, κάθε οικονομικός θρίαμβος, σπέρνει τους σπόρους της επόμενης κρίσης, ξεριζώνοντας την εμπιστοσύνη σε ό,τι μπορεί να επιφυλάσσει το αύριο.
Ψευδαισθήσεις
Ο Arthur Miller σκέφτηκε ότι «μια εποχή τελειώνει όταν εξαντλούνται οι βασικές της ψευδαισθήσεις». Η εποχή της απεριόριστης προόδου φτάνει στο τέλος της. Βρισκόμαστε στα πρόθυρα της κατάρρευσης των αξιών. Τα οικοσυστήματα αιμορραγούν. Οι ψυχές απειλούνται από το κενό της κατανάλωσης. Οι άνθρωποι αναζητούν νόημα σε παλιές ιστορίες μεγαλείου. Εδώ, το Schwellenangst αναδύεται ως συλλογικό σύμπτωμα. Φοβόμαστε να περάσουμε σε μια νέα αρχή, επειδή δεν ξέρουμε αν στην άλλη πλευρά μας περιμένει ένας ασφαλής τόπος.
Hobes
Στον κόσμο των αγελών, όπου ο Hobes έβλεπε «τον άνθρωπο ως λύκο για τον άνθρωπο», η φύση μας υπενθυμίζει ότι η συνεργασία είναι έμφυτη. Οι λύκοι υφαίνουν ένα ζωντανό μωσαϊκό αλληλεγγύης μεταξύ τους. Το συλλογικό μας ασυνείδητο πρέπει να θυμάται τον ρυθμό της αγέλης. Το Schwellenangst μας καλεί σε ένωση, όχι σε κατακερματισμό. Σε αντοχή της νύχτας πριν από το πρώτο φως.
Βουή
Αφουγκραζόμαστε τη βουή του κόσμου, τις απαγορεύσεις των κυβερνήσεων, τους νόμους των αγορών. Ζούμε την ψυχρή λογική του παιχνιδιού που ανταμείβει σχεδόν μόνο τους νικητές. Το Schwellenangst απαιτεί να συντρίψουμε την ψευδαίσθηση ενός ενιαίου δρόμου, μιας ενιαίας αλήθειας, ενός ενιαίου τέλους. Αυτό το άγχος είναι αναμφίβολα η κλίμακα σε μια άλλη διάσταση της ύπαρξής μας, όπου οι κανόνες γράφονται από τα χέρια πολλών «ποιητών».
Κενό
Ίσως νιώθουμε ότι ερμηνεύουμε και νοηματοδοτούμε το κενό. Εκεί που κάποτε γνωρίζαμε ότι υπήρχαμε. Και να συνθέτουμε με άγνωστες νότες τραγούδια που παρακινούν και μεταμορφώνουν. Σε αυτόν τον χώρο, όπου το παρελθόν και το παρόν συγχωνεύονται, αναδύεται μια νέα καθομιλουμένη του εαυτού, της κοινωνικής σύνδεσης και του συλλογικού μας δεσμού.. Το πέρασμα αποκαλύπτεται ως πηγή απεριόριστης δημιουργίας και όχι ως σύνορο.