Ελπίδα

Ελπίδα – Dandelion

Ελπίδα

Ελπίδα. Η μελαγχολία αφορά σε μια συνθήκη με αναπόσπαστο το στοιχείο της επανάληψης. Τα πάντα μοιάζουν ίδια, πηγαινοέρχονται στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Το πένθος,ωστόσο είναι μια ευρηματική αναπαράσταση. Είναι η ευκαιρία να αναγνωρίσουμε το παρελθόν και να το χρησιμοποιήσουμε ως έρεισμα για να ξεφύγουμε από την επανάληψη, προς τη δημιουργία διαφορετικού μέλλοντος. Είναι μια οδυνηρά γόνιμη διεργασία. Μέσω του πένθους το παρελθόν «τρέφει» το παρόν και το μέλλον. Το πένθος τελικά επιτρέπει τη συνέχεια της ζωής εκτός των μελαγχολικών ορίων της γνώριμης επαναληψιμότητας (Loewald, 1980).

Απώλεια

Συνήθως θρηνούμε την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου – κάποιου που κάποτε υπήρχε και τώρα δεν υπάρχει. Κυριότατα όμως πενθούμε το ζειν και τις προσδοκίες που φαντασιωσικά ενσάρκωσε αυτός. Κι αυτά που βιώσαμε και αυτά που ελπίζαμε να βιώσουμε. Θρηνούμε, δια μέσω αυτού, μια μορφή ζωής που απειλεί να μας εμπλέξει με τα φαντάσματα της. Και που τα υπολείμματά της, εάν δεν υπήρχε το πένθος, θα μας «στοίχειωναν» διαγενεακά. Είναι μια διαδικασία μετατροπής των φαντασμάτων σε προγόνους (Freud, 1899).

Αξία

Όταν αναλογιζόμαστε αυτά που δίνουν αξία στον ανθρώπινο βίο, συναντάμε μια χούφτα όρων. Την ελευθερία, την ευτυχία, τη λογική, την αγάπη, την αλήθεια, την επαφή με την πραγματικότητα, την αυτογνωσία. Το κοινό των λέξεων αυτών είναι ότι ενώ μπορεί να αποτελούν συστατικά της καθημερινότητάς μας, είναι αξίες που διαπνέονται από ουσιώδη ασάφεια. Είναι ο λόγος που χρειαζόμαστε ποιητές και συγγραφείς και μυθιστοριογράφους και φιλοσόφους. Προκειμένου να μας βοηθήσουν να προβληματιστούμε, ξανά και ξανά, σε τι συνίστανται αυτές οι αξίες. Πώς θα μπορούσαν να βιωθούν.

Ανάγκη

Έχουμε βαθιά ανάγκη να συνδέουμε τις λεπτομέρειες της ζωής μας με τις κυρίαρχες ανησυχίες μας. Αυτή η ανάγκη δεν πρόκειται να εξαφανιστεί. Η ανθρώπινη διάστασή μας – κι όχι μόνο η βιολογική μας υπόσταση, αλλά κι αυτή που μετατρέπει τον βίο μας σε διακριτό και πολύτιμο – καθορίζεται, εν μέρει, από το συνεχή αγώνα, τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό και κοινωνικό επίπεδο, με το τι σημαίνουν αυτές οι αξίες και πώς ορίζονται, ώστε η ζωή να αποκτήσει αξία.

Ευαλωτότητα

Ζούμε στην εποχή που ο άνθρωπος επαναβιώνει την ευαλωτότητα των πολιτισμών του. Την εποχή που σε κοινωνικό επίπεδο καλούμαστε να πενθήσουμε την απώλεια της φαντασιωσικής παντοδυναμίας. Να απεμπλακούμε από την επαναληψιμότητα της μελαγχολίας που προκαλεί η απώλεια του ελέγχου και του παντοδύναμου ανθρώπου, της τεχνολογίας του και του πολιτισμού του. Όλων αυτών που τροφοδοτούν την απόρριψη και την άρνηση της ευαλωτότητάς μας.

Ανοίκεια αίσθηση

Τα γεγονότα σε όλο τον κόσμο – από τον Covid19, τις βίαιες κοινωνικές αναταραχές, τις βίαιες μεταναστευτικές ροές, τις φυσικές καταστροφές – μας αφήνουν μια ανοίκεια αίσθηση τραύματος και πληγής. Αναγνωρίζουμε την κοινή μας ευπάθεια αλλά δεν μπορούμε να την ονομάσουμε. Ίσως αυτό το συναίσθημα προκαλλεί την εκτεταμένη μισαλλοδοξία γύρω μας – κοινωνικά και ατομικά και μάλλον από όλα τα σημεία του πολιτικού φάσματος. Επιμένουμε σε ένα αυτονόητο που μόλις σταματάμε να επιμένουμε παύει να είναι αυτονόητο. Αν μπορούσαμε να δώσουμε ένα όνομα στην κοινή μας αίσθηση ευπάθειας, θα μπορούσαμε να βρούμε καλύτερους τρόπους να ζήσουμε μαζί της, αφού προηγουμένως πενθήσουμε τους παλιούς. Προς όφελος της ελπίδας.

Νέα αρχή

Η ζωή «συνεχίζει να κάνει μια νέα αρχή» (Balint, 1930). Το οποιοδήποτε ξεκίνημα φέρει μέσα του τη δύναμη της νέας αρχής, που τίθεται σε ισχύ επανειλημμένα, όχι άπαξ. Έτσι ώστε να συμμετέχουν διαδοχικές γενιές σε μια προοπτική «ανθρώπινης αθανασίας». Πενθώντας το «τέλος» που προηγήθηκε, εγκαταλείποντας συνεχώς φρούδες ελπίδες. Παρουσιάζοντας την ελπίδα, ως στοιχείο ευγνωμοσύνης. Την ελπίδα ως την ουσία των προσπαθειών μας να καινοτομήσουμε δημιουργικά μέσω της τραυματικής εμπειρίας. Να επιτρέψουμε στη φαντασίωση να επαναδιαπραγματευτεί το τραύμα, πλέον στην απουσία του τραύματος.

Ελπίδα

Η ελπίδα είναι σιωπηρά αναδρομική, αλλά και ρητά προσανατολισμένη προς το μέλλον, ώστε να ξαναγράφουμε συνειδητά κι ασυνείδητα την ανθρώπινη ιστορία υπό το φως κοινωνικών, πολιτικών, πολιτισμικών και προσωπικών αναγκών. Αποτελεί όντως δυστυχία να μην είμαστε αφέντες του μέλλοντος ή της μοίρας μας; Και τελικά ποιόν θα ορίσω διαμεσολαβητή στην προσπάθειά μου να έρθω σε επαφή, εάν επιθυμώ, με μια τέτοια εσωτερική πραγματικότητα; Όταν μάλιστα αυτή η εσωτερική πραγματικότητα είναι αλληλένδετη με τις εσωτερικές πραγματικότητες των Άλλων, σε πολυεπίπεδες ομαδικές και κοινωνικές δομές;

Απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.