Επιλογές

Επιλογές

Επιλογές. Η λογική δεν εξηγεί τις επιλογές μας – τουλάχιστον όχι πλήρως. Όσο κι αν επεκτείνουμε τη σκέψη μας και διευρύνουμε τις γνώσεις μας, προκειμένου να εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους κάνουμε ή δεν κάνουμε κάτι, δεν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τις επιλογές των άλλων και συχνά και τις δικές μας. Προφανώς υπάρχει κάτι στην ίδια την έννοια της επιλογής που είναι άπιαστο. Η σχέση μεταξύ πλαισίου κι επιλογής είναι πολύπλοκη κι αναδρομική. Το πώς επιλέγουμε, όχι μόνο εξαρτάται αλλά και επηρεάζει αμοιβαία το τί είναι δυνατό μεταξύ μας και των άλλων. Το ίδιο το σχεσιακό πλαίσιο διαμορφώνεται από το τί σημαίνει η επιλογή για καθέναν μας.


Παράδοξο

Στην αντίφαση ή παράδοξο της Ανδρομέδας επισημαίνεται ότι το παρόν δύο ανθρώπων -που βρίσκονται μαζί μια δεδομένη στιγμή – δεν είναι απαραίτητο να είναι κοινό ή παρόμοιο – θα μπορούσε να είναι πολύ διαφορετικό για τον καθένα τους. Αν ο ένας από τους δύο αυτούς ανθρώπους κινείται προς τον Γαλαξία της Ανδρομέδας, τότε τα γεγονότα που συμβαίνουν σε αυτόν τον γαλαξία θα συνέβαιναν νωρίτερα ώρες ή και ημέρες στον άνθρωπο αυτό σε σχέση με τον άλλο που κινείται προς την αντιθετη κατεύθυνση (R.Penrose,1989).


Στιγμή

Το παράδοξο δεν αφορά σε αυτό που «μπορούμε να δούμε» αλλά έχει να κάνει με το ποιά γεγονότα ή καταστάσεις θεωρούμε ως παρατηρητές ότι συμβαίνουν -ακόμη κι αν δε συμβαίνουν- σε μια δεδομένη παρούσα συνθήκη ή στιγμή. Αυτό επηρεάζει την έννοια του χρόνου ως μέλλον, παρόν, παρελθόν αλλά και την έννοια του χρόνου ως σχετικότητα. Δηλαδή το χρόνο ως «πριν» ή «μετά» σε σχέση με ένα σημείο αναφοράς. Όταν κινούμαστε σε σχέση με τον άλλο θα έχουμε διαφορετικές σκέψεις, ιδέες, συναισθήματα σχετικά με αυτό που έχει συμβεί, που συμβαίνει, που θα συμβεί. Η αβεβαιότητα του μέλλοντος και η σιγουριά του παρελθόντος αλληλεπιδρούν, σχετικοποιούνται κι αμφισβητούνται


Αμάλγαμα

Η ζωή μάλλον αποτελεί αμάλγαμα αβεβαιότητας. Η αποκάλυψη των απατηλών βεβαιοτήτων των αμυνών και των προσχωμάτων, της σιγουριάς και το «ξεμπρόστιασμα» των παραδόξων μας φέρνουν σε δυσάρεστη θέση. Αποδιοργανώνουν τη σκέψη και το συναισθηματικό μας κόσμο. Αντί για το ναι ή το όχι, το αγαπώ ή το μισώ, τα παράδοξα μας αναγκάζουν να απαντήσουμε με το «ίσως» ή, ακόμα χειρότερα, με το «δεν ξέρω». Η εξάλειψη του παράδοξου και η επακόλουθη άνεση που βρίσκουμε στην ψευδαίσθηση της βεβαιότητας που υπάρχει στη δυαδική σκέψη είναι οικεία. Μας αποπλανεί η γαλήνη μας, εις βάρος της εμπειρίας.


Μέλλον

Το μέλλον μπορεί επίσης να έχει σημαντική επίδραση στο παρόν και -ομοίως- το παρόν μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στο μέλλον. Το φαινόμενο αναφέρεται ως avant-coup (εκ των προτέρων) κι είναι αμφίδρομο (Parsons 2014). Προς τη μία κατεύθυνση, η οποία αποκαλείται το μελλοντικό αντίστοιχο του après coup (εκ των υστέρων), το μέλλον μπορεί να επηρεαστεί από το παρόν. «Η μελλοντική εμπειρία εμπλουτίζεται ακριβώς επειδή το εύρος των δυνατοτήτων της επικαιροποιείται -εκ των προτέρων- από το παρόν». Διαμορφώνουμε ένα μέλλον που δεν υπάρχει και που δεν έχει λάβει ακόμα μορφή.  Με βάση αυτό που πιστεύουμε, ελπίζουμε, επιθυμούμε τώρα ότι θα υπάρξει. Ότι συν-κατασκευάζεται ή κατασκευάζεται από τον έναν, μέσα στη διυποκειμενικότητα των σχέσεων δεν αποκλείει αυτά που «κατασκευάζει» ο Άλλος ή οι Άλλοι.


Διαστάσεις

Οι διαστάσεις του χρόνου διαποτίζονται μεταξύ τους. Κάθε προσπάθεια απογύμνωσης οποιασδήποτε διάστασης από τις άλλες οδηγεί σε μια εμπειρία ερμηνείας και κατανόησης που θα είναι πιο επίπεδη, λιγότερο ζωντανή και λιγότερο ουσιαστική. Οι διαχρονικές αλήθειες δεν είναι σταθερές, αλλάζουν στο χρόνο. Αυτό που ήταν αληθινό χθες μπορεί να μην είναι πλέον αληθινό, από τη σημερινή οπτική γωνία. Αποτελεί ένα είδος «χρέους», η αναζήτηση αυτού που αντηχεί ως αληθινό για την εμπειρία μας. Ανεξάρτητα από την πηγή της μνήμης, τις επιρροές πάνω της ή τη χρονική αλήθεια που εκφράζει. Η κλεψύδρα μπορεί να αναποδογυριστεί, όταν τελειώσει η άμμος και να επανεκκινηθεί η ροή του χρόνου.


Ευχαρίστηση

Δεν ενεργούμε άμεσα και σκόπιμα για να μεγιστοποιήσουμε την ευχαρίστησή μας και να ελαχιστοποιήσουμε τον πόνο μας. Γνωρίζουμε, λογικά, ότι κάτι μας «βλάπτει», αλλά είτε δε μπορούμε να σταματήσουμε, είτε βρίσκουμε κάποιου είδους ικανοποίηση στον πόνο. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να ισχυρίζονται ορθολογικά ότι θέλουν περισσότερη ευτυχία στη ζωή τους, αλλά σε ασυνείδητο επίπεδο φαίνεται ότι τους ελκύει πολύ περισσότερο το αντίθετο.


Επιλογή

Ακόμα και τότε που η επιλογή φαίνεται να είναι ατομική υπόθεση, ο τρόπος με τον οποίο κάνουμε επιλογές συνδέεται ουσιαστικά με τον τρόπο που διαμορφώνουμε σχέσεις με τους άλλους. Και με το πώς νομίζουμε ότι μας «βλέπουν» οι άλλοι. Δεν είναι τόσο ότι εφευρισκουμε νέες μορφές αυτοσυγκράτησης αλλά το ότι οι επιλογές μας δεσμεύονται σε μεγάλο βαθμό από αυτό που αντιλαμβανόμαστε ότι το πλαίσιο αναφοράς μας -η κοινωνία- εκτιμά ως σωστή επιλογή.


Πράξη

Η επιλογή, ως πράξη, είναι τραυματική, είναι άλμα πίστης. Διαθέτει φαινομενικά το βάρος και την ευθύνη της ατομικότητας. Μας ορίζει στην πορεία μας στο χρόνο, δημιουργεί σταυροδρόμια και μονόδρομους που μας εμπλέκουν σε συνεχή σπιράλ επαναβίωσης. Συρρικνώνει το ανεξάντλητο της φαντασίωσης και περιορίζει τους εμπλεκόμενους στην επιθυμία. Η επιλογή λαμβάνει χώρα σε ένα κρίσιμο αλλά και δυσδιάκριτο σημείο του ψυχικού χώρου. Εκεί που ο κόσμος των συναισθημάτων, των κινήτρων, των συγκρούσεων, της προσωπικής ιστορίας, των αναπαραστάσεων, της δομής του χαρακτήρα αρχίζει να λαμβάνει δια-προσωπική και υπέρ-προσωπική διάσταση. Κάθε κατανόηση της σημασίας της επιλογής χρειάζεται να σφυρηλατηθεί στο σημείο συνάντησης του ενός, των δύο και των πολλών προσώπων. Οι αλλαγές -ως αποτέλεσμα της επιλογής- δεν είναι ούτε μονόδρομες, ούτε γραμμικές.

Cite this page as: Καραμανάβης Γ. Δημήτριος «Επιλογές» in psychiatrylarisa, 25.03.2023, https://psychiatrylarisa.gr/επιλογές/

Απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.