Γνώση

José Manuel Castro López

Γνώση. Η ζωή στις υλιστικές κοινωνίες μας φέρνει συνεχώς στη θέση να ασχολούμαστε, να διαβάζουμε, να γράφουμε για το πώς μπορούμε να αποκτούμε· χρήματα, αντικείμενα, γνώση. Πολλές φορές και με συγκεκριμένα, σε αριθμό, «βήματα». Σχεδόν άπειροι συγγραφείς, επιστήμονες, θεωρητικοί θέλουν να μας εμφυσήσουν του τρόπους που θα μας βοηθήσουν να «έχουμε». Ελάχιστοι, ίσως και κανείς δεν ασχολείται με το πώς θα καταφέρουμε να «ξεφορτωθούμε» πράγματα, καταστάσεις, ιδέες και κυρίως γνώση. Ακόμη και στον τομέα της ψυχολογίας διατηρούμε στάση τέτοια που μας επιτρέπει να «κατακτήσουμε, να προοδεύσουμε, να συμπεριλάβουμε, να εγκολπώσουμε» συναισθήματα, γνώσεις, σχέσεις. Η λήθη, η απομάθηση, η αποδέσμευση, η αποπομπή αποτελούν θέματα σχεδόν ταμπού.  

Δάσκαλοι

Οι δάσκαλοί μας και όσοι κατά τη διάρκεια του βίου μας έχουν ρόλο δασκάλου αισθάνονται ικανοποίηση όταν μαθαίνουμε κάτι πολύ καλά. Η μεγαλύτερη απόδειξη αυτής της μάθησης  είναι ότι δύσκολα θα ξεχάσουμε αυτό που μας έμαθαν. Ιδανικά φαίνεται η εκπαιδευτική διαδικασία να έχει ως στόχο να εγγράψει για πάντα στη μνήμη μας κάποιες γνώσεις. Εάν μάθουμε καλά την απλή μέθοδο των τριών, τότε δε θα την ξεχάσουμε ποτέ. Και μάλλον αυτή η γνώση θα συνδέεται και με την ανάμνηση, ίσως και την ευγνωμοσύνη για το δάσκαλο που μας την έμαθε. Η διαδικασία της μάθησης και της εκπαίδευσης μας κάνει να νιώθουμε όμορφα. Η απομάθηση, το γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε ή έχουμε ξεχάσει μας κάνει να νιώθουμε άσχημα. Οι θεωρητικοί της γνώσης έχουν κατά μία έννοια αποθυσαυριστικές συμπεριφορές. Δεν αφήνουν τίποτα να διαφύγει της «γνωστικής τους δεξαμενής»· τίποτα δεν είνια για πέταμα.

Πιστοί

Συμβατικά συνήθως θαυμάζουμε αυτούς που παραμένουν πιστοί και μονογαμικοί σε μακροχρόνιες συζυγικές σχέσεις. Αντίθετα συνήθως  απελπιζόμαστε όταν οι άνθρωποι παραμένουν προσκολημμένοι στις ίδιες ιδέες, στις ίδιες θεωρίες, στα ίδια θέματα, σε όλη τη διάρκεια της πνευματικής τους ζωής. Σα να αποστραγγίζουν αυτό που κάποτε απέκτησαν ως γνώση στην ακαδημαϊκή τους νιότη. Δυσκολεύονται να προχωρήσουν ή να στραφούν προς τα έξω. Ωστόσο, αυτή η εξωστρέφεια μάλλον είναι το ζητούμενο της πνευματικής μας ζωής. Είναι αυτό που τη μετατρέπει σε περιπέτεια παρά σε περιχαράκωση.

Butterfly passion

Ίσως αποτελεί ένα είδος δικαιολογίας για ένα είδος ερασιτεχνισμού· για αυτό που ο Charles Fourier κατανόμασε ενδέκατο πάθος. Το πάθος της εναλλαγής ή «Butterfly passion». Δηλαδή τη λαχτάρα για περιοδική ποικιλία στις φάσεις της ζωής και για επαγγελματική εναλλαγή. Όμως ένας καλλιτέχνης δεν ξεκινά με το στυλ που τον κάνει γνωστό, ούτε ο λόγος ενός συγγραφέα είναι ίδιος μετά από χρόνια. Προσπαθούν συνεχώς να τους δώσουν μορφή. Ομοίως, η πνευματική ζωή του δεν αποτελεί ένα όραμα, αλλά είναι μια συνεχής πορεία διαμόρφωσης ώστε να φτάσει στο όραμα. Αυτή η πορεία είναι εφικτή μόνο με κίνηση, όχι με την επανάληψη και το μυρηκασμό όσων διάβαζε και γνώριζε στα νιάτα του.

Αξία

Έχει σημασία να μπορούμε να αντιληφθούμε την αξία του «ξεφορτώματος» γνώσεων ή ακόμη και προσόντων. Αυτών που κάποτε γνωρίζαμε και πιστεύαμε αλλά όχι πια, προκειμένου κάποιες φορές να αντικαταστήσουμε αυτό που εγκαταλείψαμε, μετατρέποντάς το ή και όχι, ξεχνώντας το. Μάλλον δεν έχει πολύ σημασία έαν γνωρίζουμε λιγότερα από ότι κάποτε. Ή εάν βιώνουμε μεγάλες περιόδους αμφιβολίας κι αβεβαιότητας, κατά τις οποίες αισθανόμαστε αδαείς κι ανίκανοι να βρούμε γρήγορες απαντήσεις και λύσεις. Σύμφωνα με τον Mark Rothko: «Η σιωπή είναι πολύ ακριβής». Μπορεί να είναι και μια θέση σε καταστάσεις που τροφοδοτούμαστε με άμεσες διαγνώσεις και σίγουρες θεραπείες για όλες τις ασθένειες.    

Απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.