Quaranta Giorni Καραντίνα

Quaranta Giorni Καραντίνα

Καραντίνα – lima flag

Καραντίνα. Συνήθως οι συνθήκες μας εμπλέκουν σε παράδοξα διπλά. Σε αντικρουόμενα συναισθήματα και συχνά διαμετρικά αντίθετες οπτικές. Μου δίνει έναυσμα «Το ελλέβορο βλέμμα μιας χαμένης άνοιξης» του αγαπημένου φίλου. Το δηλητηριώδες και το ελπιδοφόρο, αντάμα. Η κοινωνική αποστασιοποίηση μαζί με την διασύνδεση. Η απομόνωση, ο αποχωρισμός και η αισιόδοξη προοπτική. Ο περιορισμός και η υποστήριξη. Η καραντίνα-quaranta giorni που σώζει ζωές και κοινωνίες.  

Σαράντα Ημέρες

Το 1448 η Consiglio dei Pregadi, η Βενετική Γερουσία, παρέτεινε κατά δέκα ημέρες την περίοδο απομόνωσης των τριάντα ημερών που ίσχυε μέχρι τότε, για την αντιμετώπιση της πανώλης. Η παράταση αποδείχθηκε αποτελεσματική για τον έλεγχο των εξάρσεων του Μαύρου Θανάτου. Όπως προέκυψε από επιστημονικά δεδομένα αργότερα η βουβωνική πανώλη διέτρεχε μια περίοδο 37 ημερών. Από τη μόλυνση μέχρι το θάνατο. Γι’αυτό οι απομονώσεις των πλοίων που «έπιαναν» Ευρωπαϊκά λιμάνια διαρκούσαν σαράντα ημέρες-quaranta giorni. Ήταν δε επιτυχημένες στον καθορισμό της επικινδυνότητας ή όχι,  μετάδοσης στον πληθυσμό νόσου που πιθανώς έφεραν οι ναυτικοί.

Περιορισμός

Κατι τέτοιο ίσως έρχεται στο νου όταν ακούμε σαράντα μέρες – quaranta giorni ή το βρετανικό αντιδάνειο quarantine – καραντίνα και αφορά νόσους πριν την πανούκλα, όπως η λέπρα, το 1100 μ.Χ. περίπου αλλά και μετά όπως η σύφιλη το 1500 μ.Χ. περίπου, ο Ισπανικός κίτρινος πυρετός στις αρχές του 19ου αιώνα και η Ασιατική χολέρα, το 1830 μ.Χ. .  Είναι σχετικά δύσκολο να φανταστούμε ότι οι απομονωμένοι ναυτικοί αισθάνονταν την υποστήριξη και τη φροντίδα των λοιπών συνανθρώπων. Σίγουρα όμως επιτελούσαν σημαντικό έργο προς όφελος της ανθρωπότητας και μέσω της προώθησης του  εμπορίου και ανταλλαγής αγαθών και μέσω του περιορισμού τους σε καραντίνες.  Όντες όμως κατά κύριο λόγο περιορισμένοι.

Υποστήριξη

Έρχεται στο νου όμως και μια άλλη λέξη ομόηχη και κοινής ρίζας. Η ισπανική  la cuarentena. Ο επιλόχειος περιορισμός, της μητέρας με το νεογέννητο που διαρκεί  βάσει του εθίμου, επίσης περίπου σαράντα ημέρες. Αυτήν την περίοδο που έχει χαρακτηριστεί το «τέταρτο τρίμηνο» της κύησης, η μητέρα σχεδόν απομονωμένη ξεκουράζεται και ανακάμπτει, το νεογέννητο προσαρμόζεται, και η σχέση μεταξύ τους χτίζεται. Μια καραντίνα διαφορετική από την προηγούμενη. Τη σκεφτόμαστε ίσως και με νοσταλγία. Μια απομόνωση φροντίδας και υποστήριξης.   

Λαζαρέτα

Οι τελευταίες ημέρες σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν οδηγήσει κράτη, κοινωνίες, πόλεις, οικογένειες , ομάδες σε υποχρεωτική μαζική καραντίνα. Ο ιός και η ανάγκη πρόληψης έχουν μετατρέψει τις εστίες μας σε νέου τύπου αναγκαία λαζαρέτα. Και είναι πιο ευχερές να νιώθουμε αποκλεισμένοι και καταδικασμένοι, παρά φροντισμένοι.  Η καραντίνα, η απομόνωση διαχέεται στο κοινωνικό, δεν αφορά άτομα, αφορά όλους ή αφορά ομάδες και υποομάδες που χαρακτηρίζονται και διαχωρίζονται βάσει των λόγων που οδηγούν σ’ αυτήν. Είναι περίοδος που το ατομικό φαίνεται να υποχωρεί μπροστά στο ομαδικό και το κοινωνικό.

Κοινωνικό

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες ασπαζόμαστε αδιαπραγμάτευτα σχεδόν ότι η κοινωνική συνιστώσα της ευημερίας ή της δυστυχίας των ατόμων δεν υφίσταται. Όλα σχετίζονται με την ικανότητα και τις δυνατότητες του ατόμου. Οι αδύναμοι και αυτοί που υστερούν αξίζουν την υπεράνω συμπόνοια μας μεν , αλλά «ας πρόσεχαν». Αποτελεί βαθιά ρωγμή στον κοινωνικό ιστό, αιτία απελπισίας, άκρατου υλισμού και κοινωνικού αδιεξόδου.

Ελευθερία

Ακριβώς αυτό το κοινωνικό αναδεικνύει η καραντίνα.  Την αναγκαιότητα κοινωνικής συναίνεσης, την οποία θέλουμε, το ίδιο το κράτος σε στιγμές ανάγκης την επιβάλλει. Η σύγχρονη Δυτικού τύπου προσέγγιση του Κοινωνικού και η ελευθερία της βούλησης  σε στιγμές κρίσης αμφισβητείται. Όταν ο «εχθρός» επιβάλλει καραντίνες αναζητούμε ευρεία συναίνεση ακόμη και με επιβολή μέτρων που αντιτίθενται στην «ελευθερία».

Αντιφάσεις

Συνεπώς, η ζωή στην κοινότητα εξαρτάται από την ικανότητα να διαπραγματευόμαστε τις συγκρούσεις που προκύπτουν μεταξύ των ατόμων και των ομάδων, καθώς και τις αναπόφευκτες αντιφάσεις μεταξύ των επιθυμιών των ατόμων, αφενός, και των απαιτήσεων της κοινωνίας, αφετέρου. Τέτοιες προσπάθειες συνδιαλλαγής είναι συχνά επιτυχείς, επιτρέποντας έτσι μεταβατικές περιόδους αρμονίας μεταξύ της κοινωνίας και των ατόμων και των ομάδων που την συνθέτουν.

Βασικές ανάγκες

Το κοινωνικό σύστημα πρέπει να ανταποκρίνεται στις βασικές ανάγκες και τις δυσκολίες των ατόμων και των ομάδων, αναγνωρίζοντας την ύπαρξή τους και στη συνέχεια πραγματοποιώντας τις απαραίτητες ενέργειες για την επίλυσή τους. Επομένως, κάθε φορά που η κοινότητα και οι θεσμοί της σταματούν να λειτουργούν ως περιέκτες ατόμων και ομάδων θα δημιουργείται μια τραυματική εμπειρία, η οποία μπορεί να συγκριθεί με την εμπειρία του νεογέννητου από την αποτυχία της μητρικής λειτουργίας.

Νέο Μοντέλο

Το «μοντέλο» της καραντίνας έχει αλλάξει.  Δε θα ήταν δέον να το προσεγγίσουμε με όρους βουβωνικής πανώλης. Ίσως οι απαγορεύσεις των ταξιδιών, το κλείσιμο των σχολείων και των επιχειρήσεων, η υποχρεωτική κοινωνική απομόνωση κ.τ.λ. δε μπορούν από μόνα τους να αντιμετωπίσουν την πανδημία. Χρειάζεται να επινοήσουμε, να φανταστούμε και να εφαρμόσουμε νόμους, νοοτροπίες, ιδεολογίες, παιδεία που μαζί με τον περιορισμό θα δίνουν έμφαση και στην κοινωνική στήριξη και μετά την καραντίνα. Κάποια είδη γνώσης διδάσκονται. Κάποια άλλα μας αποκαλύπτονται μέσω του προσωπικού βιώματος. Η καραντίνα μπορεί να βιωθεί ως επιθυμητή και χρήσιμη, όταν θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε ως άτομα, μέλη κοινοτήτων, θεσμών, ομάδων. Εκ των υστέρων ίσως ανατρέξουμε στο βίωμα και στην ανάμνηση του για να το νοηματοδοτήσουμε.  

Θέτοντάς το με όρους «σύγχρονης» φρασεολογίας, μάλλον είναι απαραίτητο να ισοπεδώσουμε την καμπύλη τόσο της νόσου όσο και την καμπύλη της ψυχικής νόσου. Απόρροια των πρόσφατων, απότομων, οξέων αλλαγών στις ζωές μας, των οικονομικών συνεπειών, του φόβου του «δεύτερου κύματος» , της ασάφειας περί μελλοντικής επανάληψης, ακόμα και ανακατατάξεων και νέων δεδομένων στις πολύ προσωπικές μας σχέσεις.

Απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.