Παρόν
Παρόν. Η «Αλήθεια» είναι σίγουρα ένα δημιούργημα του ανθρώπινου νου στο παρόν. Η «Αλήθεια» μάλλον διαθέτει μια, τουλάχιστον, τριπλή διάσταση. Η πρώτη πολιτισμικά εγκεκριμένη έννοια της αλήθειας έχει να κάνει με την εγκυρότητα των αντιλήψεων στην παρούσα στιγμή. Συνεπάγεται ότι οι αντιλήψεις μας είναι αληθείς μόνο αν αντιστοιχούν σε καταστάσεις υποθέσεων που υπάρχουν τώρα, ανεξάρτητα από την υποκειμενική εσωτερική μας ζωή. Η αλήθεια που επικυρώνεται από την αντιληπτική πραγματικότητα, μια «Αντιληπτική Αλήθεια».
Αλήθειες
Η δεύτερη έννοια της αλήθειας έχει να κάνει με την εγκυρότητα των εξηγήσεων, των οποίων βασικά στοιχεία αποτελούν αναφερόμενες προηγούμενες αιτίες, γνώσεις και εμπειρίες. Αυτό που ονομάζουμε επεισοδιακή-αυτοβιογραφική μνήμη-ανάμνηση είναι, στην ουσία, στοιχεία των εξηγήσεων μας για την παρούσα στιγμή: και αυτά θεωρούνται αληθινά μόνο αν αντιστοιχούν και επικυρωθούν από παρελθούσες καταστάσεις. Μια «Ερμηνευτική Αλήθεια». Η τρίτη πολιτισμικά εγκεκριμένη έννοια της αλήθειας έχει να κάνει με προβλέψεις και την απασχολούν οι μελλοντικές δυνατότητες. Μια πραγματική πρόβλεψη απαιτεί κάτι περισσότερο από θεωρητική ευρωστία και εσωτερική συνοχή: πρέπει επίσης να αντιστοιχεί σε μια μελλοντική κατάσταση ανεξαρτήτως υποκειμενικών, εσωτερικών προσδοκιών. Αυτή η αλήθεια διαθέτει μια προφητική διάσταση. Μια «Προγνωστική Αλήθεια».
Αντίληψη-Εξήγηση
Άρα μια «Αλήθεια» συνεπάγεται ότι η εσωτερική, υποκειμενική αντίληψη είναι αληθής μόνο αν αντιστοιχεί σε μια τρέχουσα εξωτερική συνθήκη. Μια άλλη «Αλήθεια» ότι η εσωτερική, υποκειμενική εξήγηση είναι αληθής μόνο αν αντιστοιχεί σε ένα προηγούμενο βίωμα. Και μια άλλη «Αλήθεια» συνεπάγεται ότι η εσωτερική, υποκειμενική προσδοκία είναι αληθής μόνο αν αντιστοιχεί και επιβεβαιωθεί από μια μελλοντική εξωτερική πραγματικότητα.
Παρελθόν-Μέλλον
Το παρελθόν είναι ένα νοητικό κατασκεύασμα που παράγεται από υποκειμενικά, νοητικά μοντέλα της πραγματικότητας που τροφοδοτούνται με υποκειμενικές αναμνήσεις και υπάρχουσες αντιλήψεις. Δεν υπάρχει πουθενά εκτός μας. Αποτελεί έναν εσωτερικό μύθο που δίνει το περιεχόμενο στις πράξεις μας. Άρα μάλλον δε μπορεί να υπάρξουν επεξηγηματικές-ερμηνευτικές αλήθειες. Το μέλλον είναι επίσης ένα νοητικό κατασκεύασμα που παράγεται από υποκειμενικά, νοητικά μοντέλα της πραγματικότητας που τροφοδοτούνται με υποκειμενικές μνήμες και υπάρχουσες αντιλήψεις. Δεν υπάρχει πουθενά εκτός μας. Αποτελεί έναν εσωτερικό μύθο που δίνει προοπτική στις πράξεις μας. Συνεπώς, δε μπορεί να υπάρξουν προφητικές-προγνωστικές αλήθειες.
Παρόν
Το παρελθόν και το μέλλον υπάρχουν μόνο ως νοητικές εξηγήσεις και προβλέψεις, είδωλα και αναπαραστάσεις του νου που προβάλλονται προς τα πίσω και προς τα εμπρός. Όμως οι προβολές αυτές μπορούν να βιωθούν μόνο στο παρόν. Το βίωμα της αίσθησης του παρελθόντος ή του μέλλοντος στον παρόν, αποτελεί μάλλον αποτέλεσμα κάποιου είδους «λάθους» ή κάποιας «διορθωτικής κίνησης» του ανθρώπινου εγκεφάλου. Το παρόν είναι μια απροσδιόριστη, άυλη στιγμή που στριμώχνεται να χωρέσει ανάμεσα στο διογκούμενο παρελθόν και το επικείμενο μέλλον. Επομένως, οι προσλαμβανόμενες μέσω της αντίληψης αλήθειες αποτελούν, στην καλύτερη περίπτωση, ένα αδιανόητα φευγαλέο μέρος του βιώματος και της εμπειρίας της ζωής. Ο κύριος όγκος του βίου μας αποτελείται από εσωτερικούς-εσωτερικευμένους μύθους.
Μυθοπλασία
Τα περισσότερα από αυτά που βιώνουμε στη ζωή μας συνίστανται στη δική μας εσωτερική αφήγηση. Ο κύριος όγκος της ζωής αποτελεί μυθοπλασία με δημιουργούς εμάς τους ίδιους. Πρώτα ταξινομούμε και κατόπιν επιτρέπουμε την αναγνώριση του βιώματος. Είναι σχεδόν αντανακλαστική και αυτόματη ψυχική κίνηση. Ξοδεύουμε μεγάλο μέρος των γνωστικών πόρων προκειμένου να επιβεβαιώσουμε την «εγκυρότητα» του βιώματος σε βάρος της αντίληψης του συμβολικού μυνήματος που το βίωμα και η πραγματικότητα μας φέρνει. Μοιάζει να έχει μεγαλύτερη σημασία ποιός στέλνει το γράμμα, τί χρώμα είναι ο φάκελος, τί ποιότητα το χαρτί, παρά το περιεχόμενο και το τί σημασία έχει για μας ο Λόγος του. Αυθαίρετο παιχνίδι και ίσως μοναδική τραγωδία της μοντέρνας, σύγχρονης εποχής.
Πραγματικότητα
Το βίωμα, η εμπειρία, είναι η μόνη πραγματικότητα που μπορούμε ποτέ να γνωρίζουμε και αποτελεί δομικό στοιχείο του «Ποιός είμαι;» και του «Τί; είμαι». Νομίζω ότι είναι ανάγκη να ανακατευθύνουμε την κριτική μας ικανότητα προς την αντανάκλαση στο συμβολικό, στον αναλογισμό του αλληγορικού της εμπειρίας. Χρειαζόμαστε πρώτα να αναρωτηθούμε τις κατάλληλες ερωτήσεις, χωρίς να περνάμε στην αυθαίρετη κρίση. Πόση ουσία χάνουμε εξαιτίας των απατηλών ειδώλων της εξωτερικής αλήθειας; Πόσο μέρος του εσωτερικού μας χώρου παραμελούμε εξαιτίας της ρηχότητας αυτής της αλήθειας;
Αυτά τα υπναγωγικά-υπνοπομπικά είδωλα, οι δι-αισθήσεις και τα συν-αισθήματα που έρχονται στο βαθύ μας ύπνο;
Ξεχνιούνται μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, διότι, έτσι κι αλλιώς, είναι απλώς ανοησίες δεν μπορούν να αντιστοιχούν σε τίποτε «εκεί έξω», όπου βρίσκονται μαζεμένες όλες οι «Αλήθειες».
Οι περίεργες, θαυμαστές συσχέτισεις που εισέρχονται στο συνειδητό μας σε στιγμές βαθιάς ηρεμίας;
Δε χάνουμε χρόνο μαζί τους, γιατί, τί σημασία θα μπορούσαν ούτως ή άλλως να έχουν;
Οι ανοίκειοι ορίζοντες των σκέψεων και των εν-τυπώσεων λίγο μετά τον οργασμό;
Τίποτε περισσότερο από επουσιώδη τρικ ενός καλομαθημένου οργανισμού.
Ο πλούτος και η συναισθηματική φόρτιση των ονειροπολήσεων και των φαντασιώσεών μας;
Απλά τίποτα.
Υπαρξιακή απελπισία;
Έτσι συνήθως μεταχειριζόμαστε ίσως τις πιο υπερβατικές στιγμές της ζωής μας και πτυχές του εαυτού μας. Ακριβώς εκείνες που θα μπορούσαν να μας προσφέρουν μια δίοδο-φευγαλέα και σύντομη, μάλλον – σε κάτι πέρα από τη συνηθισμένη ανθρώπινη κατάσταση και να καταπραΰνουν την υπαρξιακή μας απελπισία. Εκπαιδευόμαστε για να ξεστρατίζουμε από τα μονοπάτια της υπέρβασης. Ο μόνος ουσιαστικός τρόπος να «συλλάβουμε» την αλήθεια είναι να την νιώσουμε ως εσωτερική, όχι εξωτερική. Ίσως αποτελεί μια από τις πιο επείγουσες επιταγές για την ανθρωπότητα στον παρών ιστορικό κόμβο.