Κανονικότητα

Κανονικότητα

Η επωδός περί της «επιστροφής στην κανονικότητα» ή του «όταν όλα αυτά τελειώσουν…» είναι ακόμη συχνά παρούσα στις δημόσιες και στις πιο προσωπικές μας συζητήσεις. Παρόλο που πλέον φαίνεται να σηματοδοτείται με σαφέστερη αμφιβολία. Αποτελούσε κι αποτελεί όμως τη συλλογική άρνηση της βαρύτητας της επιδημικής κατάστασης. Στηρίζεται δε στην πανανθρώπινη αβεβαιότητα σχετικά με τις συνιστώσες της πανδημίας, στα πιθανά μελλοντικά σενάρια που μας επιφυλάσσει και στις ποικιλότροπες «επενδύσεις» που –ως ευκαιρία- μπορούμε να κάνουμε.


Πανδημία

Η συνεχιζόμενη πανδημία χρησίμευσε για να ξεσκεπάσει και να επισπεύσει ένα πλεόνασμα ήδη ενεργών κι αναδυόμενων κρίσεων. Κυριώτατα τη φαινομενική ανικανότητα των περισσότερων κρατών να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις εξάρσεις του ιού ή ακόμη και να αρθρώσουν κάθε είδους συνεκτική και συναινετική απάντηση στην εξελισσόμενη δυσμενώς κατάσταση.


Ιός

Ίσως ο συγκεκριμένος ιός να μας υπενθυμίζει -ως ανθρώπινο είδος- τις δυσκολίες της συμβίωσης. Φαίνεται να είναι ο μοναδικός «συγκάτοικος» τα τελευταία χρόνια που μας ξεβολεύει και μας προκαλεί να αναστοχαστούμε υπαρξιακά. Μας εισάγει σε ανασφάλειες κι άγχη σχεδόν σε όλα τα επίπεδα: επιστημονικό, οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό. Μας αναγκάζει να ασπαστούμε την απάνθρωπη λογική του–χωρίς βέβαια να του αποδίδουμε σκοπιμότητα. Μας ωθεί ποικιλοτρόπως να υποταχθούμε, να περιοριστούμε και να προσανατολίσουμε τη ζωή μας, κρατώντας τον σαν πυξίδα.


Εξέλιξη

Αποτελεί είδος «ευνουχισμού» που διαταράσσει κατά βάση τον τρόπο που έχουμε φανταστεί την εξέλιξη του βίου μας. Λίγο απέχει από το να αποτελέσει τη θρυαλίδα μιας κοινωνικής επανάστασης που θα επαναπροσδιορίσει την πορεία της ανθρωπότητας, αλλά και θα «διαταράξει» τις υπερσύγχρονες τεχνολογικά κοινωνίες και τον ψηφιακό καπιταλισμό. Άλλωστε ο ιός έχει ήδη χωρίσει το χρόνο, όσο λίγοι το έχουν καταφέρει στην ανθρώπινη ιστορία. Και με τον επίσημο, γραμμικό τρόπο -που οι ιστορικοί καταγράφουν το χρόνο και τα γεγονότα- το αφήγημα έχει ήδη συρραφεί.  


Καταστροφή

Η υπέρτατη καταστροφή δεν είναι ότι δεν καταφέρνουμε να βγούμε από την πανδημία και να συνεχίσουμε την προηγούμενη ζωή μας. Αλλά το ότι το κάνουμε στην πραγματικότητα με τέτοιο τρόπο,  ώστε να αφήσουμε την πανδημία «πίσω» μας και να σπαταλήσουμε μια ακόμη μεγάλη ευκαιρία να αλλάξουμε την πορεία των πραγμάτων. Η κόλαση δεν είναι τόσο αυτό που συμβαίνει τώρα, όσο δύσκολα κι αν έχουν γίνει τα πράγματα. Οι δυσκολίες και ο φόβος της επικείμενης καταστροφής προϋπήρχε της Wuhan. Εάν υπάρχει αυτό που αποκαλούμε Ελπίδα θα προέλθει από τις ατίθασες στάχτες της τρέχουσας εμπειρίας μας. Όχι από την επιστροφή στην κανονικότητα που είχαμε πριν.


Χρόνος

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο ιστορικός χρόνος θα σκιαγραφηθεί από ένα «πριν» κι ένα «μετά» τον κορονοϊό. Οι συλλογικές μας μνήμες θα φέρουν ουλές κι αντισώματα της εποχής που ο χρόνος μπήκε σε καραντίνα· που ο κόσμος σταμάτησε. Ωστόσο, τίποτα από αυτά δεν σημαίνει ότι η διαδικασία ανάκαμψης συνεπάγεται ριζική αναθεώρηση των αξιακών -πολιτικών, ιδεολογικών, κοινωνικών ακόμη κι επιστημονικών- συστημάτων τα οποία (ακόμη κι αν δε μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνα για έναν Κινέζο πωλητή-καταναλωτή νυχτερίδας ή παγκολίνου) μπορούν σε κάποιο βαθμό να «λογοδοτήσουν» για τη συνεχιζόμενη μετάδοση ενός θανατηφόρου ιού και τους εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους που προκάλεσαν.


Πανδημία

Για λόγους επαναξιολόγησης των αξιακών συστημάτων, ίσως η πανδημία να χρειάζεται κι άλλο χρόνο· ίσως βιαζόμαστε να την τελειώσουμε πολύ νωρίς.  Ίσως όπως κι ο Freud ανέφερε προς τον Ferenczi:
«Ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε πολύ νωρίς για να επωφεληθεί η ψυχανάλυση, από την  αποσταθεροποίηση και την κατάρρευση της επιστημονικής ηγεμονίας της ψυχιατρικής» (Falzeder et al.,vol. 2, 1996).
Ίσως σε πεντακόσια χρόνια, οι ιστορικοί θα ανατρέξουν στο τρέχον έτος ως την απαρχή μιας νέας Αναγέννησης. Ίσως σε πεντακόσια χρόνια, τα γεγονότα των δύο τελευταίων χρόνων θα καταγραφούν σε μια-δυο σελίδες ενός βιβλίου ιστορίας, απλώς ως μια εξαιρετικά σημαντική αλλά τελικά ελεγχόμενη διατάραξη της πορείας της ανθρώπινης ύπαρξης.

Απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.