Ένα είδος κατάθλιψης

Ένα είδος κατάθλιψης

Ένα είδος κατάθλιψης


Την καταθλιπτική ευαλωτότητα την συναντάμε στη ροπή για τάξη, για καθαριότητα, για «κανονικότητα». Σε ανθρώπους που αναμένουν πολλά από τον εαυτό τους και προσπαθούν να κάνουν ακόμη περισσότερα. Σε ανθρώπους που οι ζωές τους διέπονται από την ανάγκη να εργάζονται όσο το δυνατόν περισσότερο. Που δύσκολα μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι υποκρύπτουν ένα είδος κατάθλιψης.

Συχνά και κατά διαστήματα η προσέγγιση αυτή έχει επιτυχία. Είναι δυνατόν να διοχετευθεί σε πρωτότυπους τρόπους δημιουργικότητας σε ιδιαίτερα πεδία. Αλλά αν δεν ξεπεραστούν οι δυσκολίες αποτελεί μάλλον σπατάλη δυναμικού και ενέργειας. Περισσότερο για να γοητεύσει άλλους, χωρίς να ξεδιπλώνονται οι δημιουργικές δυνατότητες. Στην ουσία παραμένει «μιμητής».

Ευτυχία

Αυτές οι προσωπικότητες διαθέτουν βαθιές πεποιθήσεις και η ζωή τους διέπεται από αρχές. Είναι άνθρωποι αφοσιωμένοι. Είναι γενικά αποδοτικοί και αυτοί που δεν τους  γνωρίζουν καλά έχουν την εντύπωση ότι είναι καλά προσαρμοσμένοι, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Όμως μάλλον, δεν είναι ευτυχισμένοι.

Ο άνθρωπος με αυτού του τύπου την καταθλιπτική ευαλωτότητα επιλέγει μια σύντροφο όχι γιατί την αγαπά, αλλά γιατί νιώθει ότι αυτή «τον χρειάζεται». Ποτέ δεν θα χωρίσει τον σύντροφο επειδή τον έχει ανάγκη. Συγχρόνως κατηγορεί τον εαυτό του ότι είναι τόσο εγωιστής ώστε να πιστεύει ότι είναι αναντικατάστατος.

Η ανάγκη να ευχαριστηθούν οι άλλοι και να ενεργεί ο ίδιος σύμφωνα με τις προσδοκίες τους, ή σύμφωνα με τις αρχές του, τον καθιστά ανίκανο να έρθει σε ουσιαστική επαφή με τον εαυτό του. Δεν μπορεί να ακούσει τις δικές του επιθυμίες.

Δουλεύει αδιάκοπα με ταυτόχρονα συναισθήματα ματαιότητας και κενότητας. Περιστασιακά κρύβει τη θλίψη του, εκτιμώντας αυτά που έχει καταφέρει. Με τον ίδιο τρόπο που κρύβει τη μοναξιά του σκεπτόμενος την ομάδα στην οποία ανήκει.

Φαύλος κύκλος – Ψυχοθεραπεία

Όταν επιτρέπει στον εαυτό του να βιώσει αυτά τα συναισθήματα δυστυχίας, ματαιότητας και ανικανότητας, τα παρερμηνεύει ξανά. Νιώθει ότι δεν πρέπει να τα νιώθει. Αν είναι δυσαρεστημένος ή δεν έχει σκοπό στη ζωή, είναι δικό του λάθος ή δεν πρέπει να αξίζει κάτι καλύτερο. Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που επαναλαμβάνεται και αυξάνεται σε ένταση, συχνά καθ ‘όλη τη διάρκεια ζωής του, εκτός εάν παρεμβαίνουν ευχάριστες περιστάσεις ή ψυχοθεραπεία.

Το άτομο έχει συχνά μερική εικόνα για αυτές τις διαδικασίες αλλά δεν είναι σε θέση να τις επιλύσει. Για παράδειγμα, είναι διατεθειμένο να δεχτεί το ρόλο που του έχει ανατεθεί οικογενειακά και κοινωνικά, αργότερα όμως επιπλήττει τον εαυτό του για το ρόλο του, επειδή δεν ήταν αυθόρμητος. Επίσης αν προσπαθήσει να αρνηθεί το ρόλο, εμφανίζονται αισθήματα ενοχής. Το συμπέρασμά του είναι ότι ανεξάρτητα από το πώς προσπαθεί να λύσει τα προβλήματά του, θα αισθάνεται ότι έχει κάνει την λανθασμένη επιλογή.

Ενοχή

«Αισθάνομαι σαν ένα μικρό κορίτσι που προσποιείται ότι είναι ενήλικας αλλά δεν είναι. Προσποιούμαι. Σαν να είμαι δεμένη, πρέπει να ζήσω με αυτόν τον τρόπο, είναι σαν καθήκον. Δέχομαι την κοινωνική συμπεριφορά ως αυθόρμητη ή σαν πραγματική ζωή».

Τείνει επίσης να τοποθετεί τους προϊστάμενους ή τους δασκάλους του σε γονικό, αυταρχικό ρόλο. Πολύ συχνά αισθάνεται θυμωμένος μ’ αυτούς, καθώς νιώθει ότι περιμένουν από τον ίδιο πάρα πολλά, ή επειδή απλά εκείνοι φταίνε. Δεν ξέρει τί να κάνει: Πρέπει να συνεχίσει να αποδέχεται την εξουσία αυτών των ανθρώπων και το βάρος που συνεπάγεται η αποδοχή ή θα πρέπει να τους απομακρύνει από το βάθρο; Αλλά αν το κάνει θα προκύψει ένα κενό. Οι αρχές τους είναι μέρος του, οι αξίες του και ο συμβολικός κόσμος στον οποίο διατηρεί τον εαυτό του είναι η αδυναμία του να υπάρχει χωρίς αυτούς.

Επιπλέον, θα αισθανόταν πολύ ένοχος. Συχνά αντιλαμβάνεται ότι τείνει να υποτιμά τον εαυτό του. Είναι καθήκον του να υποτιμά τον εαυτό του. Από την άλλη πλευρά, τείνει να κατηγορεί τον εαυτό του ότι υποτιμά τον εαυτό του και ότι δεν έχει την ευκαιρία να αναπτύξει τα δικά του ταλέντα και τις πιθανές του ικανότητες. Γίνεται όλο και πιο άκαμπτος: αυτό που χρησιμοποιούσε ως μια άμυνα ή έναν πρακτικό τρόπο διαχείρισης της καθημερινότητας και των ανθρώπων, γίνεται θωράκιση, μια πανοπλία. Μερικές φορές η ακαμψία της σκέψης και της δράσης γλιστρά σε ψυχαναγκαστικά συμπτώματα. Κάποιοι συχνά διαγιγνώσκονται ως “ψυχαναγκαστικοί”.

Κυρίαρχοι Άλλοι – Κατάθλιψη

Παρά τα χαρακτηριστικά που έχουν περιγραφεί μέχρι τώρα, σε πολλές περιπτώσεις τα άτομα με αυτόν τον τύπο κατάθλιψης πετυχαίνουν δίνοντας την εντύπωση ότι είναι ικανά να ζουν αυτόνομα και ανεξάρτητα.

Σε πολλές περιπτώσεις, όμως, τελικά καθίστανται προσκολλημένα σε έναν σημαντικό Άλλο  που πρέπει να ακολουθούν και να λαμβάνουν την έγκριση του. Η ισορροπία που καταφέρνει να διατηρεί είναι επισφαλής και διατηρείται κυρίως ή αποκλειστικά σε σχέση με τον άνθρωπο που πρέπει να ευχαριστεί.

Αυτό το άτομο δεν είναι πια ο σημαντικός Άλλος. Είναι ο κυρίαρχος Άλλος. Δεν είναι απλώς όμως μια σχέση υποταγής και κυριαρχίας του Άλλου. Είναι ταυτόχρονα στάση στοργής, προσκόλλησης, αγάπης, φιλίας, σεβασμού, και εξάρτησης. Η σχέση είναι πολύ πιο περίπλοκη. Ο κυρίαρχος Άλλος δε βιώνεται μόνο ως άτομο που απαιτεί πολλά, αλλά και ως άτομο που δίνει πολλά. Καθίσταται πλέον δύσκολο να αποδεχθεί τον εαυτό του εκτός και αν ο κυρίαρχος Άλλος τον αποδέχεται και τον εγκωμιάζει ή νιώθει ότι τον εγκωμιάζει.

Αυτόνομη Ικανοποίηση

Είναι ανίκανος για αυτόνομη ικανοποίηση. Τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της σχέσης είναι η ανισότητα στους ρόλους και το γεγονός ότι είναι τόσο «αγκυροβολημένος» στον κυρίαρχο Άλλο. Δεν μπορεί να καθιερώσει μια βαθιά ή πλήρη σχέση με οποιοδήποτε άλλο άτομο. Αν και αυτή η κατάσταση ήταν ανεκτή όταν ο σημαντικός Άλλος ήταν η μητέρα και ο ίδιος ήταν το παιδί, δεν είναι πια και γίνεται δύσκολη. Χρησιμοποιήθηκε το ίδιο κατασκεύασμα που εφαρμόστηκε στην κατάσταση της παιδικής ηλικίας και από ορισμένες απόψεις έχει γίνει πιο ανελαστικό από ότι ήταν τότε.

Συχνά στο ρόλο του κυρίαρχου Άλλου είναι, κατά σειρά συχνότητας, η μητέρα, ένα ενήλικο παιδί, μια αδελφή, ο πατέρας. Ο κυρίαρχος Άλλος εκπροσωπείται επίσης συχνά από τον οργανισμό ή την επιχείρηση όπου εργάζεται ο ασθενής ή από μια κοινωνική δομή που  ανήκει, όπως η εκκλησία, ένα πολιτικό κόμμα, ο στρατός, ένας σύλλογος κλπ. Όλοι αυτοί οι κυρίαρχοι Άλλοι αποτελούν σύμβολα της μητρικής αποθάρρυνσης και ματαίωσης, ή για να γίνουμε πιο ακριβείς, της αρχικά δοτικής και αργότερα στερητικής μητέρας. Εάν η πραγματική μητέρα εξακολουθεί να ζει και είναι η κυρίαρχη άλλη, ενεργεί με δύο τρόπους. Ο ρόλος της είναι πραγματικός στο παρόν και ταυτόχρονα συμβολικός στον παλιό της ρόλο. Ο ρόλος της γίνεται ακόμα πιο ισχυρός όταν πεθάνει.

http://psychiatrylarisa.gr/dt_procedure/atomiki-psyxodynamiki-psychotherapeia/

2 Σχόλια

  • Ρανια Διζικιρικη

    Αναλυσατε το πρόβλημα αλλά δεν προτείνατε καμμία λύση.

    • Δημήτρης Καραμανάβης

      “Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που επαναλαμβάνεται και αυξάνεται σε ένταση,
      συχνά καθ ‘όλη τη διάρκεια ζωής του, εκτός εάν παρεμβαίνουν ευχάριστες περιστάσεις ή ψυχοθεραπεία.”

Απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.