Πόνος
Η αγάπη είναι προσδοκία και ο πόνος η ξαφνική και απρόβλεπτη διάρρηξη της προσδοκίας αυτής. Ο ψυχικός πόνος δεν είναι απαραιτήτως παθολογικός, προσδιορίζει τη ζωή μας. Ωριμάζουμε βιώνοντας διαδοχικούς πόνους. Ο πόνος στον πυρήνα της ύπαρξής μας είναι το αναμφισβήτητο σημάδι της εμπειρίας των αντιξοοτήτων. Όταν νιώθουμε πόνο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι διερχόμαστε μία ουδό, ένα όριο, μέσω μιας σημαντικής εμπειρίας ζωής.
Τί είδους εμπειρία; Η εμπειρία του αποχωρισμού, καθώς μας αφήνει ξαφνικά και οριστικά μόνους, μας καταστρέφει και μας αναγκάζει να ανακατασκευάσουμε τον εαυτό μας. Ο ψυχικός πόνος είναι ο πόνος του αποχωρισμού. Ο αποχωρισμός αποτελεί ένα είδος ξεριζωμού και σηματοδοτεί την απώλεια κάποιου με τον οποίο είμαστε στενά συνδεδεμένοι -ένα πρόσωπο που αγαπάμε, ένα υλικό αντικείμενο, μια αξία ή ακόμα και την ακεραιότητα του σώματός μας. Ο δεσμός με αυτό που χάνεται αποτελεί συστατικό του εαυτού μας. Υπάρχει ένα λεπτό νήμα που συνδέει τους διάφορους και επώδυνους αποχωρισμούς που υποδηλώνουν και απαρτιώνουν την ύπαρξή μας.
Πένθος
Το πένθος ενός αγαπημένου είναι ίσως η πιο ενδεικτική εμπειρία για την κατανόηση της φύσης και των μηχανισμών του ψυχικού πόνου. Ωστόσο, θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι ο ψυχικός πόνος είναι ένα συναίσθημα που προκαλείται αποκλειστικά από την απώλεια ενός αγαπημένου. Θα μπορούσε επίσης να είναι ο πόνος της εγκατάλειψης, όπως όταν ένας σημαντικός άνθρωπος στη ζωής μας αποσύρει ξαφνικά την αγάπη του. Ο πόνος του εξευτελισμού και της ταπείνωσης όταν πληγώνεται η υπερηφάνειά μας. Ο πόνος του ακρωτηριασμού όταν χάνουμε ένα μέρος του σώματός μας. Όλα αυτά τα είδη πόνου είναι, σε διαφορετικούς βαθμούς, πόνοι βίαιου ακρωτηριασμού από ένα αντικείμενο αγάπης, στο οποίο είμαστε τόσο έντονα και μόνιμα συνδεδεμένοι ώστε να ρυθμίζει την αρμονία της ψυχής μας. Ο πόνος υφίσταται μόνο με φόντο την αγάπη.
Πόνος-Λόγος
Ο ψυχικός πόνος είναι ένα μάλον σκοτεινό αίσθημα, δύσκολο να προσδιοριστεί και, όταν «μόλις και μετά βίας» κατανοηθεί, δύσκολα γίνεται λόγος. Υπάρχει μια διαχρονική πρόκληση στην προσπάθεια να κατανοήσουμε ένα αίσθημα που ξεγλιστρά από τη σκέψη. Η αβέβαιη φύση του μας αναγκάζει να αναζητούμε ακόμη την πιο επακριβή θεωρία που εξηγεί τον μηχανισμό που τον προκαλεί.
Ο πόνος – είτε ψυχικός είτε σωματικός – είναι πάντα ένα φαινόμενο των ορίων. Ο πόνος κάνει την εμφάνισή του στο όριο, είτε είναι το ασαφές όριο μεταξύ του σώματος και της ψυχής, είτε μεταξύ του Εαυτού και του Άλλου, είτε κυριώτατα μεταξύ της ομοιοστατικής λειτουργίας της ψυχής και της κατάρρευσής της. Κατά μία προσέγγιση δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ σωματικού και ψυχικού πόνου. Ο πόνος προκύπτει από την ανάμειξη φαινομένων στη νοητή περιοχή του ορίου μεταξύ ψυχής και σώματος.
Τί είναι Πόνος;
Πρωτίστως ο πόνος είναι συναίσθημα, το απόλυτο συναίσθημα, η έσχατη άμυνα έναντι της τρέλας και του θανάτου. Είναι ο τελικός αγώνας που πιστοποιεί τη ζωή και τη δύναμή μας να ανακτήσουμε τον εαυτό μας. Κανείς δεν πεθαίνει από τον πόνο. Όσο υπάρχει πόνος, υπάρχει και η δύναμη για να συνεχίζουμε να ζούμε.
Κατά μία άλλη θεώρηση ο πόνος είναι σύμπτωμα. Η εξωτερίκευση και η λογική εκδήλωση μιας ασυνείδητης και καταπιεσμένης ψυχικής κίνησης. Εδώ μπορεί να υπάρχουν όλα αυτά τα «ψυχογενή» και «ψυχοσωματικά» θέματα, που τα τελευταία χρόνια οδηγούν τους ασθενείς σε ιατρούς κάθε ειδικότητας. Τι σημαίνει «ψυχογενής»; Ο όρος προσδιορίζει τους διάφορους σωματικούς πόνους χωρίς αναγνωρίσιμο οργανικό-σωματικό υπόβαθρο και τους οποίους μπορεί κανείς να συνδέσει, αφού δεν αναγνωρίζεται τίποτε άλλο αιτιολογικά, με αίτιο ψυχικής προέλευσης. Βέβαια σε κλινικό επίπεδο η σύνδεση ενός σωματικού συμπτώματος πόνου με μια ψυχική λειτουργία που επιφέρει ψυχικό πόνο και είναι επί τω πλείστον ασυνείδητη αποτελεί τεράστια θεραπευτική πρόκληση τόσο για τον πελάτη όσο και για τον αναλυτή.
Η τρίτη κατηγορία πόνου και ίσως η πιο ενδιαφέρουσα από μια απόψη αναφέρεται στη διαστροφή. Εδώ ο πόνος αποτελεί αντικείμενο και στόχο της διαστροφικής, σαδομαζοχιστικής, σεξουαλικής ηδονής.
Αυτό που προκαλεί το πόνο δεν είναι τόσο να χάσουμε αυτόν που αγαπάμε αλλά να συνεχίζουμε να τον αγαπούμε ακόμη και πιο έντονα ενώ γνωρίζουμε ότι είναι μη αναστρέψιμα χαμένος.
